YABANCILARA ÇALIŞMA İZNİ ALINMASI

Anayasamızın 48. Maddesinde belirtildiği üzere “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir.” herkese çalışma özgürlüğü tanıyan bu maddeye istinaden Anayasa yabancı uyruklu kişileri bu maddeden ayrı tutarak Anayasanın 16. Maddesinde “Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir” diyerek çalışma hürriyetini yabancılar için sınırlandırmaya tabi tutmuştur. Türkiye’de çalışmak isteyen yabancılar bahsi geçen sınırlandırmalara uyarak çalışma iznine sahip olabileceklerdir.
Yabancılar için Anayasa ile güvence altına alınan çalışma hakkının uygulamada sorunlarla karşılaşması üzerine 13.08.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayınlarak yürürlüğe giren 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu yürürlüğe girmiştir. Yürürlüğe giren kanun maddesiyle birlikte yabancıların çalışma izni alabilmesi için gerekli olan bütün şartlar düzenlenmiştir.
Yabancılar, gerekli şartları sağladıktan sonra Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından alacakları “çalışma izni” belgeleriyle birlikte Türkiye’de çalışabileceklerdir.Çalışma iznine sahip olmak isteyen kişi yurt dışında ise, yabancının vatandaşı olduğu ya da yasal olarak ikamet ettiği bir ülkede bulunan Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliklerine ya da konsolosluklarına yapacağı başvuruyla izin belgesine haiz olabilme imkanı vardır. Yabancı uyruklu kişi, eğer çalışma iznine sahipse aynı zamanda çalışma izni süresince ikame iznine de sahip olacaktır ayrıyeten ‘ikametgah iznine’ ihtiyaç duymayacaktır ancak çalışma izninin sona ermesi durumunda 10 gün içinde ikamet iznini almazsa hakkında sınır dışı edilme kararı verilecektir.
ÇALIŞMA İZNİ TÜRLERİ: Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çoktaraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nda belirtilen 3 tür çalışma izni öngörmektedir. Süreli çalışma izni, süresiz çalışma izni, bağımsız çalışma iznidir.
A)Süreli Çalışma İzni: Genellikle Türkiye’de ilk kez çalışmaya başlayacak olan bir yabancının talep ettiği, en fazla 1 yıllığına verilen çalışma iznidir. Aynı işveren ve aynı işkolu üzerinden bir yılın sonunda 2 yıla kadar uzatma yapılabilmektedir ancak farklı bir işverenden yapılan uzatma değil yeni bir başvuru olarak değerlendirilir.
B)Süresiz Çalışma İzni: Türkiye’de uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya en az 8 yıl kanuni çalışma iznine sahip olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurma hakkına sahiptir. T.C vatandaşıyla çoğu hakka aynı şekilde sahip olmasına rağmen bazı farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin; seçme seçilme, kamu görevinde çalışma hakkı ve askerlik yapma yükümlülüğü yoktur
C)Bağımsız Çalışma İzni: Yabancıya kendi adına ve hesabına çalışma izni veren bağımsız çalışma iznidir. Profesyonel meslek mensubu olan yabancılara ilgili kanunlardaki özel şartları sağlamak koşuluyla bağımsız çalışma izni verilebilir. Bağımsız çalışma süreli olarak düzenlenir.
Aşağıdaki Hallerde İdare Tarafından Çalışma İzni İptal Edilir
Çalışma izninin verilmesinden itibaren yabancı uyruklu kişinin 6 ay içinde Türkiye’ye gelmemesi durumunda
Yabancının kanuna aykırı olarak çalıştığı tespit edilmişse
Çalışma süresinin bitmiş olması durumunda
Çalışma izin belgesinin başvurularında sahte bilgiler kullanılmışsa
Yabancının çalışması kamu sağlığı, kamu güvenliği ve kamu düzeni için sakıncalı ise,
Yabancıların çalışma izni alabilmesi için gerekli evrakların doğru ve eksiksiz olma şartı ile yabancı uyruklu kişinin işkolunun gerektirdiği niteliklere haiz olması beklenmektedir. Bazı meslek grupları vardır ki gerekli niteliğe sahip ve doğru belge olmasına rağmen yine de kanun tarafından yapılması yabancı uyruklu kişiye çalışma izni imkanı tanımamıştır
Yabancıların Çalışma İzni Alamayacağı Meslekler:
Avukatlık
Noterlik
Türk gemi siciliine kayıtlı yat ve gemi kaptanları
Güvenlik görevlisi
Gümrük görevlisi
Sağlık alanında 2001 yılına kadar sadece Türklerin istihdam edebildiği bir alanken doktorluk, hemşirelik gibi sağlık alanlarında Türk vatandaşı olma şartı kalkmıştır.
Yabancıların Çalışma İzni Alabilmesi İçin Gerekli Evraklar
Diploma, geçici mezuniyet belgesi.
Denklik belgesi.
Fotoğraf.
Eğer eğitim kurumunda faaliyet gösterecek ise yeterlilik belgesi.
En az 6 ay geçerlilik süresi bulunan ikametgâh izni.
İşveren ile işçi arasında yapılmış olan iş sözleşmesi.
Pasaport fotokopisi.
Diploma fotokopisi.Çalışma İzni Başvurusunun Reddedilmesi Durumunda İtiraz Süreci
Çalışma İzni Başvurusunun Reddedilmesi Durumunda İtiraz ve Dava Süreci
Sosyal Güvenlik Bakanlığının inceleme aşamasından sonra vereceği ret veya iptal kararına itiraz etme süresi tebliğ tarihinden sonra 30 gün içindedir. İtiraza karşı dava açılacaksa yetkili olan idare mahkemesinde iptal davası açılacaktr.Dava, kararın tebliğinden en az 60 gün içinde açılmalıdır .